بابەتەکان

الثلاثاء، 2 فبراير 2021

٤٠ ساڵ له‌ كاری مرۆیی له‌ عێراق بڵاو کردووه‌

 ئاگانیوز 

ئه‌م ساڵه‌ كۆمیته‌ی نێونه‌ته‌وه‌یی خاچی خاچی سوری نێوده‌وڵه‌تی چالاکی چل ساڵی خۆی بڵاویکرده‌وه‌ ته‌واوی چالاکییه‌کانی نێردراوه‌ بۆ ئاژانسی هه‌واڵی ئاگانیوز " سوور یادی 40 ساڵه‌ی ده‌ستبه‌كاربونی له‌ عێراق ده‌كاته‌وه‌ له‌ میانی كه‌مپینی (40 ساڵ له‌ كاری مرۆیی له‌ عێراق). له‌ میانی ئه‌م كه‌مپینه‌وه‌ به‌ڵێن و پابه‌ندی خۆمان نوێ ده‌كه‌ینه‌وه‌ له‌ به‌رامبه‌ر زیانلێكه‌وتوانی جه‌نگه‌كان و ناكۆكیه‌كان له‌ سه‌رانسه‌ری عێراقدا.


كۆمیته‌ی نێونه‌ته‌وه‌یی خاچی سوور له‌ ساڵی 1980 وه‌  له‌ عێراق كارده‌كات، و به‌ دیاریكراوی له‌ سه‌ره‌تای جه‌نگی عێراق ئێرانه‌وه‌ به‌مه‌به‌ستی چاره‌سه‌ركردنی ئه‌و ده‌ره‌نجامه‌ مرۆییانه‌ی كه‌ لێكه‌وته‌ی توندوتیژی و ناكۆكیه‌ چه‌كداریه‌كانی ئێستا و له‌ رابردوودا كه‌  باڵیان كێشاوه‌ به‌سه‌رعێراقیه‌كاندا.


له‌ ماوه‌ی ئه‌م ساڵانه‌دا، و به‌بونی 10 نوسینگه‌ له‌ سه‌رانسه‌ری عێراقدا، كۆمیته‌ی نێونه‌ته‌وه‌یی خاچی سوور پێگه‌ی خۆی پته‌وتر كردوه‌ له‌ سه‌رانسه‌ری وڵاته‌كه‌دا، و‌ دواتر له‌ دۆخێكی باشتردا بوو بۆ خزمه‌تكردنی پێداویستیه‌كانی توێژه‌ لێقه‌وماوه‌كان له‌ دانیشتوان و هه‌ماهه‌نگی كردن له‌گه‌ڵ ده‌سه‌ڵاته‌ی خۆجێیه‌كان و هاوكاری كردنی ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌ زۆر پێویستیان پێیه‌. كۆمیته‌ی نێونه‌ته‌وه‌یی خاچی سوور له‌ ڕابردو و له‌ ئێستاشدا به‌ده‌م پێداویستی توێژه‌ هه‌ره‌ لێقه‌وماوه‌كانه‌وه‌ ده‌چێت، وه‌ك كه‌سانی خاوه‌ن پێداویستی تایبه‌ت، ئه‌و خێزانانه‌ی كه‌ په‌یداكه‌ریان ژنانن، و خێزانی كه‌سانی بێسه‌روشوێن و ئاواره‌كانی ناوخۆ.


چالاكیه‌كانی كۆمیته‌ی نێونه‌ته‌وه‌یی خاچی سوور له‌ عێراق له‌ ماوه‌ چل ساڵی ڕابردودا بریتی بون له‌ باشتر كردنی گه‌یشتن به‌ ئاو و چاودێری ته‌ندروستی و پشتگیریكردنی ده‌سه‌ڵاتدارانی عێراقی له‌ هه‌وڵه‌كانیان بۆ یه‌كلایی كردنه‌وه‌ و دیاریكردنی چاره‌نوسی ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌ بێسه‌روشوێن بون، پێشكه‌شكردنی خزمه‌تگوزاریه‌كانی گێڕانه‌وه‌ی په‌یوه‌ندیه‌كانی خێزان. هه‌روه‌ها به‌دواداچون كردن بۆ بارودۆخی مرۆیی كه‌سانی گیراو و شێوازی ئه‌و مامه‌ڵه‌یه‌ی كه‌ له‌گه‌ڵیاندا ده‌كرێت له‌ نێو گرتوخانه‌كاندا. و هه‌روه‌ها كۆمیته‌ی نێونه‌ته‌وه‌یی خاچی سوور به‌رده‌وام بوه‌ له‌ هاوكاری و هه‌ماهه‌نگی كردنی له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵه‌ی مانگی سووری عێراقی بۆ به‌ده‌مه‌وه‌چونی پێداویستی زیانلێكه‌وتوانی توندوتیژی.


رێكخراوه‌كه‌ له‌ڕێگه‌ی نێرده‌ی خۆی له‌ به‌غداد و 10 نوسینگه‌ مه‌یدانیه‌كه‌ی له‌ به‌غداد و به‌سڕا و دهۆك و هه‌ولێر و خانه‌قین و كه‌ركوك و موسڵ و نه‌جه‌ف و سلێمانی و ڕومادیه‌وه‌ كاره‌كانی راده‌په‌ڕێنێت.


هه‌ندێك ژماره‌ ده‌خه‌ینه‌ به‌ر دیده‌ی به‌ڕێزتان كه‌ باس ده‌كه‌ن له‌وه‌ی كه‌ له‌ ماوه‌ی چل ساڵدا پێشكه‌شمان كردوه‌.


12 ملیۆن نامه‌ له‌ نێوان دیله‌كانی جه‌نگی عێراق و ئێران و خێزانه‌كانیان ئالوگۆركراوه‌ له‌ كاتی ناكۆكیه‌كه‌دا.


به‌كۆتایی ساڵی 2003 كۆمیته‌ی نێونه‌ته‌وه‌یی خاچی سوور توانی  95,000  دیلی جه‌نگ بگه‌ڕێنێته‌وه‌ هه‌ر له‌سه‌ره‌تای ده‌ستپێكردنی ناكۆكی عێراق و ئێران له‌ ساڵی 1980.


 66,290په‌لی ده‌ستكرد /  208,913پاڵپشت دابه‌شكراوه‌ له‌ نێوان ساڵه‌كانی 1995-2019 كه‌ كه‌سانی خاوه‌ن پێداویستی تایبه‌ت لێی سودمه‌ندبون.


به‌خشینی  142,212تۆن له‌ هاوكاری مرۆیی له‌ نێوان ساڵه‌كانی 1985-2019


6 ملیۆن عێراقی سودمه‌ندبون له‌ وه‌رگرتنی كۆمه‌كی خۆراك له‌ ماوه‌ی 15 ساڵی ڕابردودا، به‌ سه‌به‌ته‌ی خۆراك كه‌ به‌شی دوو مانگ ده‌كات.


5 ملیۆن عێراقی سودمه‌ندبون له‌ وه‌رگرتن كه‌ره‌سته‌ و كه‌لوپه‌لی پێویستی ناوماڵ له‌ ماوه‌ی 15 ساڵی ڕابردودا،


1,5  ملیۆن عێراقی هاوكاری كراون له‌ ڕوی دارایی و باشتركردن بژێوی ژیانیانه‌وه‌


له‌ كاتی قه‌یرای كۆرۆنادا، زیاتر له‌ دوو ملیۆن ده‌مامكی پزیشكیمان دابه‌شكردوه‌ و زیاتر له‌ یه‌ك ملیۆن جوت ده‌ستكێشی پزیشكی هه‌روه‌ها بابه‌تی پاكژكه‌ره‌وه‌ و كه‌ره‌سته‌ی خۆپارێزی كه‌سی، سه‌ره‌ڕای ئامێری چڕكه‌ره‌وه‌ی ئۆكسجین.